Learn Vietnamese through folktale: Quả dưa hấu (watermelon)

You may also like: Vietnamese folktale: Cây khế vàng (The golden star fruit tree) 

Cách đây rất lâu, lâu lắm rồi, vào triều đại vua Hùng, Việt Nam là một vương quốc rất nhỏ, không có nhiều loại trái cây. Một cậu bé từ vùng bờ biển phía Nam xa xôi bị các thủy thủ bán làm nô lệ, và cuối cùng được vua Hùng mua lại. Nhà vua đặt tên cho cậu bé là An Tiêm, và cậu bé lớn lên trở thành một thanh niên thông minh, tài giỏi. Nhà vua yêu quý An Tiêm như con trai ruột, vì thế ngài đã quyết định sẽ cho con gái của mình cưới An Tiêm. Họ được nhà vua ban tặng cho một ngôi nhà và nhiều người hầu phục vụ, và họ cũng nhận được nhiều món cao lương mỹ vị từ nhà vua. An Tiêm và vợ sống hạnh phúc trong sự giàu có, và sinh được ba đứa con.

Long long ago, during the Hung King dynasty, Vietnam was a very small kingdom which didn’t have many types of fruits. A young boy from the faraway south coast was sold into slavery by some sailors, and ended up being bought by Hung King. The King named the boy Mai An Tiêm  and the kid grew to be an intelligent, talented and skillful young man. The King loved him as his own son, so he decided that his daughter would marry An Tiêm. They were given a house and many servants as a present, and they also received a lot of delicacies from the King. An Tiêm and his wife lived happily in wealth and gave birth to three children.

Vì An Tiêm nhận được nhiều đặc ân từ nhà vua, một vài triều thần bắt đầu trở nên ghen ghét. Trong một bữa tiệc được tổ chức ở nhà, An Tiêm vô tình nói tất cả vận may và của cải anh ấy có đều do anh kiếm được, vì theo tôn giáo của anh ấy, tất cả phúc lành mà người ta nhận được trong cuộc đời này đều là kết quả của những việc làm tốt trong kiếp trước. Những triều thần ghen ghét tâu lên vua rằng những gì An Tiêm nói cho thấy sự trơ tráo, vô ơn và  bất kính đối với nhà vua. Nhà vua vô cùng giận dữ. Ngài đày họ ra một đảo hoang để chứng minh rằng nếu không có đặc ân của ngài, An Tiêm không thể có một cuộc sống tiện nghi như trước.

Since An Tiêm received great favors from the King, some of the King’s courtiers started getting jealous. During a banquet at his house, An Tiêm unintentionally said all of the good luck and the possessions he got, he acquired on his own, since according to his homeland’s religion, all of the blessings that people receive in this life are given to them as a reward for any good things they did in the previous one. The jealous courtiers told the King what An Tiem said showed his immodesty, ungratefulness and disrespect for him. The King got terribly angry. He banished them to a desolate island to prove that without his favors, An Tiêm could not live as comfortable a life as he had been living up until then.

Với chỉ một con dao cùn, An Tiêm và gia đình của anh ấy phải chuyển vào sống trong một hang động, uống nước suối, và thu lượm trái dại để sinh tồn. Khi mùa khô đến, cây cỏ khô héo dưới cái nắng mặt trời như thiêu như đốt và nước ngọt bay hơi. Rất khó tìm được thức ăn nên cuộc sống của họ rơi vào tình trạng nguy khó.

With only one blunt knife for a tool, An Tiêm and his family had to resort to living in a cave, drinking stream water and gathering wild fruits to survive. When the dry season came, trees and grass withered under the scorching sun and fresh water evaporated. Their lives were in danger, as food was extremely hard to find.

Một ngày nọ, trong khi đang đi bộ dọc theo bãi biển, An Tiêm nhìn thấy một con chim lạ trên vách đá. Anh đến gần hơn để nhìn thì thấy con chim đang mổ một loại trái cây mọng nước, và có màu đỏ như máu. Một số hạt của trái cây đó rớt xuống cát. Anh nghĩ nếu chim có thể ăn được quả này, thì con người cũng ăn được. Anh bèn xới một ít đất lên và gieo hạt xuống đất.

One day, while walking along the beach, An Tiêm saw a strange bird on top of the shore cliff. He came to have a closer look and saw that the bird was pecking at some juicy fruit which was as red as blood, and some of its seeds had been dropped into the sand. He thought that if the bird could eat the fruit, it must be also good for humans. Then he ploughed a small piece of land and planted those seeds.

Mặc dù hòn đảo chỉ toàn là cát, điều đó có nghĩa là rất khó có cây cối gì có thể mọc, nhưng An Tiêm và vợ của anh ấy không bao giờ tuyệt vọng. Rất nhanh họ thấy chồi non nhú lên từ đất và các dây leo xanh bò lan ngổn ngang trên cát. Họ ngạc nhiên khi thấy những quả dưa với vỏ trơn xanh đậm lớn dần, lớn dần cho đến khi bằng kích cỡ đầu người. Khi An Tiêm cắt một quả ra làm hai, anh ta thấy phần thịt quả đỏ tươi. Anh ấy cắn một miếng nhỏ và vô cùng vui sướng vì vị của quả này mát và ngọt. An Tiêm đặt tên cho quả này là “Tây qua” vì nó do chim mang đến từ phía Tây; về sau người Việt Nam gọi nó là “Dưa hấu”. Và từ đó gia đình An Tiêm không còn chịu cảnh đói khát nữa.

Even though the island was full of sand, which means hardly anything could grow, An Tiem and his wife never felt hopeless. They quickly saw tender shoots sprouting from the earth and green vines sprawling on the sand. To their amazement, the melons, covered by smooth dark green skin, grew bigger and bigger until they were as large as a head. When An Tiem cut a fruit into half, he saw the bright red pulp. He tried a small bite and was overjoyed that the taste was cool, fresh and sweet. An Tiem named the fruit “Tây qua” (coming from the West) because it was brought by the bird from the West Coast; later the Vietnamese people called it “dưa hấu” (watermelon). And from that time, An Tiêm’s family would never grow hungry again.

Thế rồi An Tiêm quyết định khắc tên mình lên vỏ các quả dưa hấu và thả chúng trôi trên biển với hy vọng một người nào đó sẽ nhặt lấy những quả dưa

Then An Tiem  decided to carve his name on the watermelons’ skin and letting them float into the sea. He hoped that somebody would catch the watermelons.

Một ngày nọ, các thủy thủ trên một chiếc tàu buôn đang chạy gần hòn đảo đã thấy rất nhiều những quả dưa tròn và xanh nổi trên biển. Họ nhặt lấy chúng và nếm thử; mọi người rất ngạc nhiên về những quả dưa mọng nước và ngon. Vì thế, vị thương gia mang chúng về đất liền và bán sạch chỉ trong vòng một giờ. Vị thương gia quay trở lại hòn đảo và dùng gạo, muối và thịt để đổi lấy các quả dưa. 

One day, the sailors on a merchant ship that was sailing near the island saw a large number of green round melons floating on the sea. They caught them and tasted the fruit; everybody was astonished by the succulent sweet melons. Therefore, the merchant brought them to the mainland and sold out of all the melons in only an hour. The merchant came back to the island and started exchanging more fruits for rice, salt and meat.

Càng nhiều dưa hấu An Tiêm thả trôi lênh đênh, càng nhiều thuyền bè đến và mua. Kế quả là, gia đình An Tiêm có quá nhiều việc để làm đến nỗi họ phải thuê thêm nhiều người hầu sống luôn trên đảo và giúp họ công việc đồng áng. Với số tiền kiếm được từ việc bán dưa hấu, An Tiêm xây một ngôi nhà lớn, nguy nga, và mua nhiều quần áo đẹp, sang trọng cho gia đình anh ấy. Họ không còn phải làm bất cứ việc nào nữa bởi vì mọi thứ đã có người hầu làm hết. Cuộc sống trên đảo đã trở nên dễ dàng và tiện nghi như cuộc sống họ đã từng có trước đó.

The more melons An Tiêm set adrift, the more ships came in and bought fruits. As a result, the family had so much work to do that they had to employ more servants to live in the island and help them with field work. With the money An Tiem got from selling the fruits, he built a big, magnificent house and bought many beautiful, luxurious clothes for his family. They didn’t have to work any longer because all of their daily chores were completely done by servants. Life in the desert island had become as easy and comfortable as the one they had had before.

Những quả dưa hấu ngon ngọt của An Tiêm nhanh chóng được nhiều người khắp vương quốc ưa thích. Cuối cùng danh tiếng của anh ấy truyền tới tai nhà vua. Nhà vua không tin vào tin tức đó cho đến khi ngày thấy tên của An Tiêm trên quả dưa. Từ đó ngài nhận ra rằng chính sự tháo vát đã mang đến cho An Tiêm của cải và hạnh phúc, chứ không phải những đặc ân của ngài. Hơn nữa, trong suốt thời gian gia đình An Tiêm bị trừng phạt, ngài vô cùng nhớ con gái và cháu. Cuối cùng nhà vua trả lại cho họ nhà cửa, châu báu và của cải, cũng như cuộc sống giàu có như trước kia.

An Tiêm’s  delicious fruits soon became very popular in the kingdom. Finally, his growing reputation spread to the King. He didn’t believe the news until he saw the melon with An Tiêm’s name on it. He then realized that not his favors but An Tiêm’s resourcefulness, indeed, brought him wealth and happiness. Besides, during the time their family were being punished, he missed his daughter and grandchildren dreadfully. At last, the King gave them back their house, jewelry and possessions, as well as their wealthy lives, just like before.

Cách đây rất lâu, lâu lắm rồi

Long long ago

Triều đại

Dynasty

Người hầu / người hầu phục vụ

Servant

Đặc ân

Favour

Triều thần

Courtier

Ghen ghét

Jealous

Phúc lành

Blessing

Sự vô ơn

Ungratefulness

Sự vô lễ / Sự bất kính

Disrespect

Sự trơ tráo / Tính trơ tráo

immodesty

Đày đi / Trục xuất

Banish

Hoang / Hoang vắng

Desolate

Cùn

Blunt

Trái dại / Quả dại

Wild fruit

Sinh tồn

Survive

Nóng như thiêu như đốt

Scorching

Khô héo

Wither

Bay hơi / Bốc hơi

Evaporate

Nước ngọt

Fresh water

Một ngày nọ

One day

Vách đá

Cliff

Mổ

Peck

Xới

Plough

Gieo hạt

Plant seed

Hạt

Seed

tuyệt vọng

Hopeless

Chồi cây

Shoot

Chồi non

Tender shoot

Nhú lên / Đâm chồi

Sprout

bò lan ngổn ngang

Sprawl

Làm hết khát / Giải khát

Quench the thirst

Khắc

Carve

Mọng nước và ngon

Succulent

Thương gia / Nhà buôn

Merchant

Đất liền

mainland

Thả trôi lênh đênh

Set adrift

Người hầu

Servant

Công việc đồng áng

Field work

Nguy nga

Magnificent

Sang trọng

Luxurious

Danh tiếng

Reputation

Sự tháo vát

Resourcefulness

Trừng phạt / Trừng trị

Punish

Vô cùng / hết sức

Dreadfully

Châu báu

Jewelry

Của cải

possessions